• About / Pri SĈNK

Stela ĉiam nur kritikas

~ mi kuraĝas paroli pri ĉio

Stela ĉiam nur kritikas

Tag Archives: lingvoj

Interplektitaj lingvoj

14 ĵaŭdo jul 2022

Posted by Stela in esperanto

≈ Komenti

Etikedoj

blogo, komunikado, lingvoj, livejournal, mia vivo, uk, universala kongreso

Pasintsemajne mi ricevis rememorigon, ke mia blogo ĉe livejournal iĝis 18 jara! Ia virtuala donaco atendis min. Mi pensis, ke jam la memoro de tiu blogo estas donaco! Ĉu ĝi ekzistas ankoraŭ entute Mi klakis, kaj komencis relegi miajn malnovajn blogenskribojn.

Mi pensis: ĉu tio vere povas esti? Ĉu mi entute verkis ion ajn en Esperanto antaŭ SĈNK? Sed aspektas tiel, ke jes. Mi klakis la kalendaron, kaj evidentiĝis, ke inter 2004 kaj 2010 mi aktive uzis tiun ĉi retejon. Kaj poste mi rememoris kial mi komencis entute tajpadi. Tiam ankoraŭ ne estis sociaj retejoj, do ni kreis blogojn kaj rekontis pri niaj vivoj. Mi eĉ memoras kiu influis min komenci la mian. Ni legis la spertojn post renkontiĝoj kiujn ni kune partoprenis, kaj havis iun ideon kion faras la aliaj. Ni komentis, ekkonis unu la alian tra legante pri niaj vivoj. Kiam facebook aperis, mi ĉiam ŝerce diris, ke dank’ al Esperantistoj ĝi iĝis tiom populara! Neniu volis tiom rigardi la fotojn post renkontiĝoj rete ol ni ĉiuj. Mi ankoraŭ memoras kiu invitis min en 2007. Mi registriĝis multe pli frue ol ajna amiko en Hungario aŭdintus pri ĝi. Tiam ankoraŭ ekzistis la naciaj versioj de tiuj sociaj retejoj, mi uzis ambaŭ. Poste ili malaperis. Ne restis pro la premo kaj amasa registriĝo ĉe la plej granda retejo.

Kiam ni havis ankoraŭ paperajn fotojn, ni montris ilin unu al la alia en la sekvaj renkontiĝoj. Kelkfoje jaron poste, en la sama renkontiĝo. Tiam ni notis kiujn fotojn ni volis havi kaj poste poŝtis ilin unu al la alia. Kiam ni komencis ekhavi digitalajn kameraojn, kelkfoje ni sendis niajn fotojn al tiuj, kiuj havis retejon, sed plej ofte ni povis vidi fotojn nur de tiuj, kiuj estis lertaj rilate al simplaj retejoj, kaj havis sian propran. Kio okazis tiutempe estis la lastnokta foto-kolektado. Ni aĉetis amasojn da KD-oj kaj uzis unu komputilon de la organizantoj (aŭ iu partoprenanto ofertis la sian) por kolekti la fotojn tie de tiuj partoprenantoj kiuj jam havis fotojn faritajn per tiaj pli modernaj kameraoj. Post tio komenciĝis la tutnokta KD-kopiado.

Tio rememorigas min pri tio, ke iam, antaŭ longa tempo, kiam ne ĉiu havis retadreson, ni lastnokte printis la adresaron kaj oni prenis ekzempleron por si forvojaĝante hejmen. Kelkfoje uzante ĝin mi alvokis amikojn en fora Germanio kaj Nederlando por iliaj naskiĝtagoj de telefonbudo ekster nia domo, ĵetante monerojn sufiĉe ofte en la maŝinon.

Mi ne estas tiom maljuna, kaj tamen en mia vivo jam vidis grandegan arkon de diversaj komunikmetodoj inter Esperantistoj. Kiu, kiel kaj kiam parolis kun la alia por la unua fojo? Mi verkis leterojn, kaj donis al mia patrino, ke ŝi sendu ilin, tion mi rajtis peti sen havi ajnan influon je la poŝmono kiun mi ricevis. Do, mi estis la plej ĝoja, kiam mi ekhavis retadreson. Senfinaj retleterumadoj kun amikoj tien kaj reen. Denove mi petis panjon por rezervi por mi horon en la loka biblioteko, ke mi povu retumi, legi kaj tie kaj tiam rapidege respondi al la novaĵoj de amikoj.

Kiam mi havis mian propran poŝtelefonon, kompreneble mi havis tiun version de abono, kiam vi fakte povas tiom paroli kiom da mono/kredito vi metas al la karto. Se mi purigis hejme pli, mi povis havi krediton pli rapide plenigite. Mi memoras la grandan kalendaron kun la strekoj X sur nia enireja pordo. Mi elĉerpis mian krediton terure rapide kiam mi eksciis kio estas la poŝtelefonnumero de miaj amikoj eksterlande. Sendi mesaĝojn kostis multe pli ol al amikoj en la kvartalo, kiujn mi vidis ĉiutage post la lernejo ĉiukaze. Mi vivis certe en du paralelaj mondoj.

Nun jam venas spamo en Esperanto al mi kaj ankaŭ nekonataj homoj alskribas min en telegramo: saluton, kiel vi fartas? Neimagebla antaŭe por mi. Se ni ne renkontiĝis persone, de kie vi havus mian retadreson, de kie vi scius mian telefonnumeron, vi ne povis kontakti min poŝte, se vi ne havis paperan adresaron de renkontiĝo kiun ni almenaŭ kune partoprenis, eĉ se mi ne memoris vin. Kvankam la kongresa libro de la Universala Kongreso estis amuza. Tie ankoraŭ aperis S-ro, S-ino, kaj kompreneble por mi, kiel infano partoprenanta: F-ino. Fraŭlino Stela (mi) ricevis kelkfoje strangajn leterojn de fraŭloj, kiuj volis ekkonatiĝi kun mi. Ĉu ili entute pensis, ke mi povintus esti knabino 8 jara?

La memoroj inundas min nun, ĉar post 1996 mi partoprenos mian unuan UK-on ĉi somere. Donaco, surprizo kaj profunda dankemo, partopreno, kiun verdire mi tute ne atendis de la vivo. Kiam mi aŭdis unue, ke UK okazos en Montrealo mi tuj pensis: ho, la amindaj homoj en Kanado! Malnovaj konatuloj kaj amikoj, kiujn mi ne vidis de mil jaroj! Se ili estos en la teamo de la organizantoj aŭ almenaŭ partoprenos la semajnon tiam estus la unua UK, kiun mi volonte partoprenus.

Pensis mi tion, sciante, ke Kanado estas tiom for, multekosta, kaj UK-oj efektive neniel allogas min. Kvankam nuntempe mi ne povas tutkore diri tion pri ajna Esperanto-renkontiĝo, ke ili vere allogas min. Mi ne volas esti tiu, kiu lamentas, ke ĉio estis pli bone antaŭe. Mi plene konscias kiel Esperantujo funkcias por novuloj, kaj kio plaĉis al ili, ne plu al mi.

Mi ankaŭ ĝojas pri la novaj eblecoj de la reto. Gathertown por la IJK pasintjare, aŭ ĝenerale la platformo por okazigi la eventojn rete, revidi malnovajn vizaĝojn kiuj ne plu vojaĝas al eventoj. Ekkoni novajn homojn, kiuj ridetas al la kamerao kaj babilemas. Mi ĝojis ankaŭ pri la malnovaj eblecoj de la reto! Denove Kanado-rilata memoro venas al mi. Kiam mi ekhavis konton ĉe yahoo, mi serĉis kiel mi povus tajpmesaĝi kun homoj: ĉu mi trovos Esperantistojn en ajnaj ĉambroj, kie eblas babiladi? Ĉar ICQ estis nur ciferoj, tie ne eblis bone serĉi. Mi serĉis nomojn, kiuj klare estis vortoj en Esperanto. Kaj tiel trovis meksikanon, kiu intertempe enmigris Kanadon kaj havas familion tie. Tio estis antaŭ 20 jaroj. Mia retadreso enhavas 2002, alikaze mi ne memorus la jaron kiam tio precize okazis.

Tiutempe mi ankaŭ tre volonte alskribis homojn: ĉu vi estas Esperantisto? Ĉu vi parolas Esperanton? Via uzantnomo estas vorto en Esperanto! Estis tiom malmulte da homoj, ke tio ne estis tiom strange. Sed kompreneble novuloj aŭ komencantoj faras la samon nuntempe. Mi estis komencanto je la reto. Mi uzis ĉion kion mi povis, kiam mi povis, ICQ, IRC-ĉambrojn, poste MSN… reton ni ne havis en la loĝejo ĝis mi iĝis 20 aŭ eble 21-jara. Mi ne bone memoras. Nur tion, ke la unuan ĉeforganizadon de IJS mi ankoraŭ ne faris de hejme, ĉar mi devis ien iri por havi aliron al la reto. Kaj pro tio ofte maltrafis gravajn retmesaĝojn, kiuj bezonintus pli rapidan reagon. Kaj tio kaŭzis konfliktojn. (Bone, ne nur tio, sed pri tio mi jam verkis antaŭe.)

La laboro kiun mi faras estas dank’ al mia blogo, tiu ĉi. Se vi legas ĝin, efektive ĝi funkcias kiel mia vivresumo. Ĝi montris kian sperton mi havas en la movado. Mi ricevis la ŝancon pere de ĝi labori en mia fako. Fakte fakoj. Pluraj. Edukado, arto kaj parenteze Esperantujo. La loko, kie mi kolektis plej multe da sperto en mia vivo. Mia patrino diris al mi, ke en ŝia klubo, kiu okazos la 26-an de julio – grava tago en Esperantujo –, ĉar tio estos la lasta mardo de la monato, ŝi simple petos homojn rakonti kion Esperanton donis al ilia vivo? Kaj ŝi diris: homoj rajtos rakonti maksimume unu-du aferojn, ĉar se nur ŝi komencus listigi siajn pensojn, tiam oni sidus tie dum tagoj. Do ŝi diris al mi: mi diros nur tion, ke mi pleje ĝojas havi vin! Ŝi mencios nur sian infanon. Kvankam estas multege da belegaj memoroj. Vi jam scias kion mia patrino diros, haha, kio estas via plej bela sperta pri Esperantujo? Kion ĝi donis al vi?

Mi certe ne povus elekti nur unu. Mi nur scias, ke mi neniam ĉesis komuniki en Esperanto. Voĉe, skribe, leteron verkante, ricevante, organizante. Mi estas denaskulo, mez-30-jara, kaj mi daŭre estas ĉi tie… Nun mi eĉ laboras per la lingvo kaj havi konversaciojn ne pri la lingvo, sed io alia estas refreŝiga sperto. Fari podkastojn pri literaturo, verki kaj instrui estas ĝojo! Antaŭe mi ŝategis diskuti pri organizado (fakte, mi daŭre ŝategas, ĉar kion kaj kiel ni organizas en kaj por la komunumo?), tamen, nun la plej granda parto de miaj konversacioj estas ĉirkaŭ literaturo. Kial kaj kiel verki en Esperanto? Ĉu indas? Sed kiu legas tion?

Dank’ al mia laboro, mi povis ricevi kaj vidi unue ankoraŭ neaperitajn librojn en Esperanto, belegajn verkojn, laboregojn de pasio kaj profesieco. Pasintsemajnfine eĉ povis oferti kelkajn librojn al mia amikino ĉe bebatenda festo, de nova denaskuleto, kiu espereble sane kaj forte alvenos baldaŭ! Kiam mi estis ĉe ŝi, mi sentis tiel, ke mi iel reprezentas Esperantujon ĉe la festo. Mi faris esploradon pri Esperanto en la familio, kaj scias, ke esti gepatro de denaskulo ne estas facila vivo, estas tre kuraĝa elekto. Kelkaj provas kaj ne daŭrigas, aliaj strebas, ne rezignas kaj fine la rezultojn eĉ tiel neniu povas garantii.

En mia kazo, mi ankoraŭ estas ĉi tie. En la movado, aktiva, eĉ laboranta. Kial ne estas pliaj denaskuloj kiel vi, Stela? Venas la demando plurfoje. Oni celas aktivulon en la movado. Mi iam verkos libron pri tio, por komprenigi kial mi estis en tre speciala pozicio kiel denaskulo, kiu, denove, garantiis nenion. Nur kiel plenkreskulo mi notas la fakton, ke mi (re)elektis Esperanton, kaj tio ne nepre signifas, ke aliaj malelektis ĝin, simple la vivo ne estas tiom facila. Se mi ne farus la laboron kiun mi faras, kiu ebligas al mi vere konekti kun homoj tra la mondo sendepende de aĝo kaj landlimoj en la mondo de reto tiam nek mi estus tiom aktiva.

Ĉar esti denaskulo en si mem ne estas sukceso, atingo aŭ io ajn, simple estas, ke mi parolas Esperanton. Nek paroli la hungaran estas atingo, sed verki en ĝi ja estas io alia. Afero, kiun mi same povas danki al mia laboro. Mi decidis partopreni en novelo-verkkurso nur por lerni pli pri pedagogio, taskoj, sintenoj, kiel doni kaj ricevi kritikojn. Esti ĉe la alia flanko de la virtuala tablo. Studento denove. Kaj aspektis tiel, ke kelkfoje kion mi verkis plaĉis al aliaj. Kelkfoje mi ankaŭ sentis tiel, ke verki en Esperanto sukcesas pli rapide, kaj unue verkis miajn novelojn en Esperanto kaj nur poste hungarigis ilin. Ne tradukis. Tio ne estis tiel simple. Mi iom tradukis, iom reverkis ilin laŭ la hungara lingvo. Kaj kiam estos publikigita mia unua novelo en la hungara de la organizantoj de la kurso en sia retejo? La 26-an de julio. Kelkaj aferoj ne estas hazardaj. La du lingvoj restas firme interplektitaj en mia vivo.

Lingvoj kaj langoj

16 merkredo sep 2020

Posted by Stela in esperanto, intervjuo

≈ 5 komentoj

Etikedoj

denaskulo, lingvoj, wikitongues

Esti denaskulo estas tute stranga afero. Daŭre. Kaj mi havas 33 jarojn da sperto. Malgraŭ tio ke aspektas tiel, ke mi ofte aperas en aferoj kiuj prezentas aŭ parolas pri denaskuloj mi ĉiam atenteme pripensas, ĉu mi vere volas la demandojn. Ĉar la demandoj ja ofte samas. Sed mi ne nepre respondas jam same. Aŭ eĉ se mi diras la samon jam havas alian signifon la tuta afero al mi. Ĉar fakte kion signifas esti denaskulo?

En Esperanto estas diferenco inter la du vortoj, en mia alia denaska lingvo – la hungara -, ne estas.

Ne nur praktike, do, kiu parolas al kiu, sed ankaŭ tiel kion signifas emocie, kiel Esperanto fakte ŝanĝas la vivon de infano. Ĉu estas la lingvo? La komunumo? La ideologio? La sinteno de la gepatroj? La aferoj kiujn oni povas fari aŭ faras nur pro Esperanto? Iomete ĉio, ĉu ne? Ju pli maljuna mi estas des pli facilas scii kiel agi kaj kiel respondi en tiuj situacioj. Ĉar la reagoj ofte similas. Kaj jes, ili ofte estas negativaj. “Esperanto ne estas lingvo, vi ne povas esti denaska parolanto de konstruita lingvo, kiom stultaj estas viaj gepatroj, ke ili ruinis vian vivon tiel, kompatinda infano, la lingvo mem estas senutila, neniu parolas tiun mortan lingvon.” Do se oni mense pretas al tiaj reagoj, ĉio estas en ordo. Tamen, domaĝe ke oni iom alkutimiĝas al tiuj atakoj. Almenaŭ mi. Se Esperanto ne estas nur unu el la lingvoj kiun vi parolas eble vi simple ignoras komentojn de konatuloj kiuj mokas vin pri tio kiom strangan hobion vi havas. Sed se granda peco de la konstruado de via propra vivosperto estas Esperanto kun sia absolute unika loko de via infanaĝo tiam estas pli dolora la afero.

Tial estas plezuro kiam oni havas kunlaboron kun homoj kiuj fakte entuziasme volas aŭdi la opinion kaj spertojn de denaskulo, kaj akceptas (aŭ tre naivas?) ke ricevos atakojn, malagrablajn komentojn sub videoj. Kvankam kelkfoje mi sentas tiel, ke se ie ajn oni ne angle parolas aŭ pridiskutas lingvan temon jam venas la plendoj. Ni vivas en stranga mondo…

En la pasinta semajno du aferoj aperis kun mia kontribuo kunlabore kun Wikitongues. Aperis filmeto en kiu mi parolas Esperanton dum 2 minutoj por montri kiel ĝi sonas kiam oni parolas ĝin flue. Je mia nekredeble granda surprizo jam pli ol 40 mil homoj klakis por rigardi ĝin.

Krom la video, kunlaboranto de Wikitongues, Gian Pablo Antonetti verkis artikolon pri Esperanto, parto de ĝi estas kelkaj pecoj de la intervjuo kiun li faris kun mi. Unu el la aferoj pri kiuj ili laboras estas kolekti kaj surbendigi ĉiujn parolitajn lingvojn. La projekto mem estas tre interesa, kaj mi vere kuraĝigas vin surbendigi videon por ili. Ĝis oni ne kontaktis min, mi bedaŭrinde tute ne aŭdis pri ili. Plej verŝajne ĉar mi ne estas lingvemulo en la tradicia senco. Jes, mi parolas pli da lingvoj ol la denaskaj, lernis kelkajn dum la jaroj. Sed mi ne parolas ilin aparte perfekte, kaj ne havas tiun senĉesan soifon por lerni novajn lingvojn aŭ pridiskuti lernometodojn, gramatikon aŭ ajnan komparadon inter lingvoj kion mi vidas kutime ĉe poliglotoj. Mi simple komprenas la rolon de lingvoj, ĉiam strebis lerni kaj uzi la lokan lingvon de la lando kie mi loĝis.

Legi plu →

La bonŝanca denaskulo – intervjuo kun Klára Ertl

06 merkredo jun 2018

Posted by Stela in esperanto, intervjuo

≈ 3 komentoj

Etikedoj

aktivulo, denaskulo, familio, intervjuo, lingvoj, UNITED

Mi petis intervjuon de Klára por komune esplori kion ni pensas pri denaskeco. Unue, mi petis ŝin paroli pri sia familio, lingvaj dinamikoj kun siaj fratoj. Poste ni atingis la momenton kie jam indis komenci kompari niajn diversajn perspektivojn kaj spertojn pri denaskuleco. Ili vere similas. Ĉu surprize? Eble ne.

KlárakajStela

Klára kaj mi en Amsterdamo

Kun Klára ni ambaŭ estas franc-hungaroj, loĝis por mallonga tempo en Bruselo, studis en Nederlando, parolas preskaŭ la samajn lingvojn, kaj ni eĉ trovis multe pli da komunaj aferoj dum nia babilado. Legi plu →

Mi ne estas Esperantisto – intervjuo kun Daniel Tammet

13 merkredo sep 2017

Posted by Stela in esperanto, intervjuo

≈ 7 komentoj

Etikedoj

aŭtismo, Daniel Tammet, esperanto, intervjuo, libro, lingvoj, poligloto

Bluemet_Tammet

Daniel Tammet fotita de MelodyNelson18 – Own work, CC BY-SA 4.0, akirebla ĉe https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=48811093

Mi ĵus rimarkis, ke la lasta libro Ĉiu vorto estas birdo, kiun oni instruas kanti de Daniel aperis antaŭ kelkaj semajnoj, fine de aŭgusto. Ne, mi ankoraŭ ne legis ĝin. Mi pretigis tiun ĉi intervjuon kun li retleterumante jam antaŭ jaro. Fine, mi tamen ne aperigis ĝin, ĉar tiutempe mi laboris tiom multe por TEJO, ke mi tute ne havis energion skribi pri aŭ en Esperanto krom mia laboro. Nun mi relegis nian korespondadon, kaj pensas, ke tamen indas paroli pri li, kaj lia interesa sinteno rilate al Esperanto. Ĝi eble tute ne plaĉos al vi. Legi plu →

Stela

Lastaj artikoloj

  • Jarfina kurado
  • Hasta monatĵurnalo de lastminuta verkanto
  • Kaj la magio okazis la 11-an tagon
  • Interplektitaj lingvoj
  • Kaj la mateno venis, kaj la homlupoj mortigis neniun…

Pri tio pepas Stela

  • En 2023 havi grandegan leonkapon sur ajna vestaĵo estas skandalo. Ne la fakto, ke virino surhavas la vestaĵon en la… twitter.com/i/web/status/1… 1 day ago
  • Break point! 🎾 (La respondoj sub la originala estas tiom amuzaj, ke se vi bezonas iom da ridado, tiam legu kelkajn!… twitter.com/i/web/status/1… 3 days ago
  • Mi rehavas finfine mian komputilon post kompatinda kablo tute fiaskiĝis. Nun, ke mi povis normale enŝalti ĝin, mi f… twitter.com/i/web/status/1… 3 days ago
  • Krom unu tenisisto ĉiu venas de orienta Eŭropo/slavdevenda lando en la lastaj 8 de la aŭstrala ĉampioneco. 🇵🇱🇰🇿🇧🇾🇭🇷… twitter.com/i/web/status/1… 3 days ago
  • @Persuader817 Estos mia jaro ;-) 4 days ago
  • RT @andy_murray: Thanks to everyone for all the kind messages. We left it all out there. Hope you enjoyed the show. ❤️ 1 week ago
Follow @Stela_Bee

aktivado bobelarto brita kongreso denaskulo esperanto esperanto aranĝo esperanto renkontiĝo esperanto renkontiĝoj gej germanio hej hungara esperanto junularo hungario ijk ijs INK internacia junulara semajno internacia kunlaboro intervjuo is jer jes junulara esperanto semajno junulara renkontiĝo junuloj kkps kritiko kunlaboro laboren laboro literaturo maljunuloj movado nederlando nova jaro organizado pasporta servo pej pollando problemoj renkontiĝoj ses somero spertoj teamo tejo uea uk verkado vivo

legu pli en la arkivo

Serĉu en la blogo

Stela pepas

  • En 2023 havi grandegan leonkapon sur ajna vestaĵo estas skandalo. Ne la fakto, ke virino surhavas la vestaĵon en la… twitter.com/i/web/status/1… 1 day ago
  • Break point! 🎾 (La respondoj sub la originala estas tiom amuzaj, ke se vi bezonas iom da ridado, tiam legu kelkajn!… twitter.com/i/web/status/1… 3 days ago
  • Mi rehavas finfine mian komputilon post kompatinda kablo tute fiaskiĝis. Nun, ke mi povis normale enŝalti ĝin, mi f… twitter.com/i/web/status/1… 3 days ago

Ekskribu vian retadreson se vi deziras ricevi retleteron kiam aperas nova blogero de Stela

Aliĝi al 1.155 aliaj abonantoj

Blogo ĉe WordPress.com.

Privateco kaj kuketoj: Ĉi tiu retejo uzas kuketojn. Per daŭra uzo de la retejo, vi konsentas al la uzo de kuketoj.
Por ekscii pli, inkluzive kiel regi kuketojn, vidu ĉe: Kuketa politiko
  • Sekvi Sekvas
    • Stela ĉiam nur kritikas
    • Sekvu kun 89 aliaj sekvantoj
    • Already have a WordPress.com account? Log in now.
    • Stela ĉiam nur kritikas
    • Tajlori
    • Sekvi Sekvas
    • Registriĝi
    • Ensaluti
    • Raporti ĉi tiun enhavon
    • Vidi retejon en la legilo
    • Administri abonojn
    • Maletendi ĉi tiun breton
 

Ŝargas komentojn...