Hasta monatĵurnalo de lastminuta verkanto

Etikedoj

aktivado, bobelarto, la tuta jaro, legosalono, literaturo, MoVeMo, verkado

Novembron ĝenerale mi ne ŝatas. Ĝi estas la plej griza monato de la jaro, la tagoj daŭre mallongiĝas kaj kutime mi malsaniĝas je iu momento dum ĝi. Do bezonatas serioza strebo por fari ion ĉiu tage por ĝojigi mian animon, ĉar vintro alvenas post okulblinko. Neniel interesas min neĝo, vintraj sportoj, esti ekstere en la malvarmo. Eĉ kristnasko ne aparte entuziasmigas min, la daŭra premo aĉeti donacojn kaj tro da kukoj, drinki tro… do tial mi ĝojis, kiam mi ricevis la ĉi jaran rememorigilon de JarKompaso por kontroli la Esperanto-tradukon de la libreto kaj helpi pri la etaj ŝanĝoj kiuj aperis ekde la pasinta jaro. Mi originale tradukis tiun ĉi projekton de 2015, kaj ĝi estas unu el la plej gravaj aferoj kiun mi plenumas fine de la jaro.

Ĉar la unusola festo, kiun mi vere ĝoje kapablas festi estas la nova jaro. Ĝi sencas al mi. Ni venas al fino de ciklo, kaj iusence komencas novan. Kreskante – kiel infano – la aliaj festoj neniel sencis al mi: naciaj festoj? Deviga malĝojo, pensado pri murdado, kantado de ĉio solemna, apenaŭa ĝojo aŭ gloro por kune festi la nacion. Aspektas tiel, ke ni emas festi nur la terurajn okazaĵojn de hungara historio. Eĉ ekzistas diraĵo: “plorante festas la hungaro”. Triste. Mi ne estas religia, do pasko aŭ pentekosto signifis ne pli ol ĉokolado-kunikletojn kaj plian tagon for de la lernejo – kvankam por tio, mi ajnan kialon akceptas.

Mi ne plu estas en tradicia lernejo, nek festotagoj ĝenerale influas miajn labortagojn aŭ feriojn. Sed silvestro ĉiam estas festo por mi. Kaj ne pro tio, ke estas la naskiĝtago de mia patrino. Ĝenerale estas la unusola festo, kiam ĉiu bonhumoras kaj havas esperon por la nova jaro. Kaj esperi je io pli bona gravas.

Ekde kiam mi konscie uzas la tempon rerigardi al la jaro, kaj kuraĝe revi pri la sekva, mi eĉ pli ĝuas la tagojn gvidantajn al ĝi. Kvankam okazas, ke mi fine plenigas la kajeron nur en januaro. Ĝis tiam mi pensas pri la demandoj, cerbumadas, kaj rerigardas la monatojn en mia kalendaro kaj tagĵurnalo antaŭ mi komencas ion ajn ekverki.

Foje mi vidis en blogo de amiko rerigardon al la jaro rilate al Esperanto, kaj mi ĉiam volis tion fari, ĉar mi sentas tiel, ke mi ne bone notas la aferojn kiujn mi kontribuas al Esperantujo. Mi eĉ ne havas liston de ĉiu renkontiĝo kiun mi helpis organizi aŭ fakte ĉefis, aŭ ne aparte bone kapablas rakonti pri mia profesia laboro nuntempe. Do mi pensas, ke se mi mallonge resumas laŭ la monatoj kiel pasis tiu ĉi jaro tiam mi almenaŭ paŝon proksimiĝas al kion mi deziras esprimi de longa tempo.

Mi komencas pasintnovembre la rakonton, ĉar la jaro ankoraŭ ne finiĝis, kaj mi volas verki pri plena ciklo. Ĝuste pro tio, ĉar en novembro 2021 okazis la unua MoVeMo, la Monda Verk-Monato, kies tria eldono finiĝas hodiaŭ. Mi ankaŭ havis KOVIM, kio ne estis tiom amuze, sed ĉar estis komence-meze de la monato, ĝi duonigis mian defion en du: mi komence verkis pri rakonto, kiun mi volis esplori, fine mi uzis verkohelpilon por fini la defion. Mi elektis fari 700 vortojn tage, kaj komence tute bone sukcesis pri tio, sed fine, ne. Sume mi verkis 20iom mil vortojn tamen, kio ne estis malbone.

Partoprenis ĉirkaŭ 15 homoj, kaj estis vere nekredebla sperto labori kune dum monato. Tiom belaj projektoj naskiĝis, kaj pluraj revenis por kunfari la duan kaj trian fojon ankaŭ! La tuto estis eksperimento por vidi ĉu interesiĝas homoj pri tia defio, kaj ĉu eblas trovi la defion por si en ĝi. Mi povas diri, ke jam la unua eldono superis niajn atendojn. Kaj tiel, apud la verksesioj kaj legosalonoj, nova programo de Bobelarto naskiĝis!

Kaj la mateno venis, kaj la homlupoj mortigis neniun…

Etikedoj

bobelarto, brita kongreso, Britio, EAB, homlupo, libroeldonado, literaturo, verkado

Do, ĉu la sorĉistino decidis tuj savi iun? Aŭ sin mem? Kial neniu mortis? “Fakte, estas agrabla tio, ke ĉiu almenaŭ unu rondon povas ludi, kaj ne okazis tuj murdo” – konstatas nia Dio, kaj mi fiksrigardas lin, ĉar mi scias, ke li scias, ke ne la sorĉistino helpis iun ajn. Ke mi, la homlupo ne murdis iun ajn. Tiam li ankoraŭ pensis ke temas pri miskompreno aŭ mallerteco, ne pri serioza decido.

Mi ŝatas la ludon, sed mi ne ŝatas esti homlupo. Oni ĉiam pensas, ke mi estas homlupo, kaj mi ne aparte ŝatas kiam la vilaĝanoj fakte pravas rilate al tio. Mi kompatas ilin kaj min mem. Kutime mi ne babilemas dum la ludo, ofte silenteme observas. Tio estas suspektinde. Se mi diras ion tial, se ne, do tial. Estas ĉiam kelkaj kiuj tuj komencas paroli kaj ne aparte lasas la aliajn diri multon. Komencantoj kompreneble ne kuraĝas tiom vigle argumenti, ili ne trovas la vortojn.

Tamen, esti ĉe Esperanta renkontiĝo, kaj ne ludi eĉ unu rondon de homlupo estas neimagebla en mia mondo. Dum la Brita Kongreso en Conwy Bay mi nepre volis partopreni almenaŭ kelkajn sesiojn, kaj reengaĝiĝi al la mondo de Esperantistoj erve (neologismo: “en la reala vivo”. Mi rekomendas komenci uzi ĝin.) Mi estis preleganto kaj kontribuanto al la programo. Brilis ĉeesti sur la insulo, paroli pri kial Esperanto-literaturo gravas, verki kune kaj malkovri dum la legosalonojdum la legosalonoj la unuajn ĉapitrojn de ankoraŭ neaperintaj libroj. Ni legis pri la murdo de Roger Ackroyd (tradukis Hanso Becklin, ankaŭ lia prelego pri ĝi estis elstara), kaj pri La kurioza incidento en la nokto de hundo. Se vi volas bonegajn librojn legi en la somero, nepre mendu ilin!

Alico en Mirlando havas Esperantajn desegnojn ankaŭ!

Sekvu la retejon de EAB por ricevi novaĵojn, la altkvalita libroeldonado de la Asocio estas mirinda. Mi havas preskaŭ ĉiujn novajn librojn kaj verdire mi ne scias kiu eldonas tiom belegajn librojn en la senco de aspekto, lingvaĵo kaj dezajno nuntempe. Plej verŝajne neniu krom ili. Tial kolerigas min la fakto, ke en la Belartaj Konkursoj ne rajtas asocioj aŭ homoj konkursi post gajni en unu jaro. Kia absurdaĵo estas tio! Ili devus gajni ĉiu jare ĝis kiam pli bona aperas sur la sceno! Ĉu vi jam tenis la libron Alico en Mirlando en viaj manoj? Se ne, vi ja ne scias pri kio mi parolas…

Ĉirkaŭ 60 homoj por semajnfino estas bona nombro de partoprenantoj. Se vi volas, vi povas iomete paroli kun ĉiu, kaj certe estos 2-3 kun kiuj vi profunde babilados. Nuntempe ofte okazas, ke iun vi jam sekvis-renkontis rete antaŭ jaroj, kaj venas la tempo finfine vidi unu la alian persone. Tiel estis kun mi, kaj la sperto estis elstara!

Pri la kvalito de la organizado mi ne dubis. Tim Owen atenteme antaŭpreparis kaj informis pri la evento en bela retejo. Elkorajn gratulojn kaj bone merititan ripozadon post la semajnfino al li! Mi bonŝancis pri la homoj kun kiuj mi dividis la hotelon, estis agrabla grupeto por matenmanĝi kune antaŭ la kongreso kaj bierumi vespere post ol oni forĵetis nin el la ejo.

Apud la bieroj kompreneble ni devis diskuti pri homlupo antaŭ ekdormi. Se iu partoprenis la eventon, do komprenis, pri kio ni parolis kaj nepre aldonis sian vidpunkton, ĉefe se temis pri la Dio de la ludo… Se ne, do cedis ekkoni plurajn flankojn de la rakonto pri kio okazis por povi sociumi kun ni. Kaj tiu obsediĝo pri la ludo neniam ĉesas dum Esperanto-renkontiĝoj. Oni devas malfermi la Pandora-skatolon de homlupo nur unu fojon dum la renkontiĝo kaj hoppp!… la spirito de la ludo neniam forlasas la renkontiĝon ekde tiam.

Mi klarigas (kiel ĉiam…) Dankon al Andrzej S. por la foto!

Mi ĉiam ridas kiom da miskomprenoj okazas dum ludado. Sed ne tiel ni ludis ĝin dum la IJK!!! Jam dum la Renkontiĝo de Esperantistaj Familioj la etaj denaskuloj inventas diversajn regulojn. Aldonas kaj forprenas kartojn kaj okazos bonhumora kaoso pro la devigaj kvereloj kaj akuzado. Tio estas neevitebla. Ni ridas, ni miskomprenas, mi ĉiam redemandas pri kion mi devas fari. Mi aŭskultas la regulojn kvazaŭ mi neniam aŭdintus ilin antaŭe. Mia cerbo senkonscie forigas ĉion, kion ĝi scias pri la ludo antaŭ ĉiu renkontiĝo, konservante nur la bazaĵon: la homlupoj murdas kaj la vilaĝanoj preferus vivi. Kaj venos iu nova Dio, kaj ri reinventos la regulojn.

Ĉi foje post la mateno alvenis, kaj iu mortis, la Dio ne diris ĉu estis vilaĝano aŭ homlupo, sorĉistino aŭ kiu ajn, kiu mortis. Ĉu vi jam aŭdis pri tia regulo?! Tio estis la unua fojo, ke mi ludis tiel, kaj mi serioze ne komprenis kiel tio povas esti… Ni volas scii, kiu mortis dum la nokto! Sed ne, ĉi foje ni ne rajtis scii. La Dio kompreneble klarigis al mi apud pluraj cidroj vespere, ke vere tiel oni ludas laŭ la reguloj… Oni devas lasi la karton sur la tablo kaj fine de la ludo ni ekscios kio okazis. Mi daŭre ne komprenas kiel tio sencas, do ajna spertulo bonvole klarigu al mi en la komentoj. La surprizoj dum la ludo ĉiam abundas, kaj kompreneble ĝi daŭre donas kaj donos temon (por sekvaj renkontiĝoj) pridiskutindan dum ni malrapide ebriiĝetas.

Kaj se vi volas scii kiel finiĝis la ludo… do mi nek gajnis, nek malgajnis. La vespera programo komenciĝis dume. Omaĝe al Bill Chapman venis kanti koruso en la kimra kaj ĝuste la du homlupoj volis aŭskulti la kantojn (jes, mi scias…) Do fine mi estis tiom malbona homlupo, ke mi eĉ prefere forlasis la vilaĝon kaj ne plu ludis.

Poezio en vestaĵvendejo

Etikedoj

amikeco, attila józsef, bobelarto, komunumo, literaturo, MoVeMo, tago de poezio, tradukado

“Ĉu vi havas tempon opinii tiujn ĉi dek poemojn? La limdato por la redaktado estas morgaŭ.” Mi staras meze de ĉenvendejo kaj provlegas poemojn de amiko dum amikino provvestas pantalonojn en la malantaŭo de la ejo. Poezia momento meze de kapitalismo. Tajpadas freneze en la apon: jes, tiu plaĉas al mi, tiu alia havas temon kiun vi jam plurfoje esploris, tiu bonas, tiu ne aparte tuŝas min, tiun mi ne ŝatas. Li fidas mian opinion. Mi atenteme kaj precize argumentante donas mian vidpunkton, kaj li avide legas kiun ajn perspektivon mi ofertas. Originale mi alskribis lin pro koncerto, kiu okazis la sekvan tagon. Portugala artisto en Hungario, kies muzikon mi konigis al li. Amikino fine decidas ne aĉeti la pantolon dum ni finredaktas la lastajn poemojn en facebook. Ne estis la unua fojo, ke mi helpas lin. Li diras, ke li nepre volas ĉi foje danki min en la libro, kaj tuj petas min provizi Esperantan tradukon de la frazo. Mi rapide sendas ĝin. Li surprizite notas kiom rapide mi laboras, kaj demandas min ĉu mi emus iam traduki unu-du poemojn liajn. Kiujn? Mi demandas. Kiu ajn plaĉas al vi.

Tiaj artaj interŝanĝoj estas la plej signifoplenaj momentoj de mia ĉiutaga tago. Kvazaŭ natura, daŭra fluo de arto rekten en miajn vejnojn, same kiel kerna vivbezono apud dormi, manĝi kaj trinki.

Pli profunde pri aferoj kiuj estas la vivo

Etikedoj

babiladoj, Budapeŝto, INK, literaturo, noveloj, poemoj, somero, verkado, vivo

Mi ne povas haltigi la rapidan moviĝon de io malseka sur la ena parto de mia brako. Ĝi ekiras de mia akselo kaj haltas apud mia kubuto. Mi observas la grandecon de la guto. Mi ne ĉesas ŝviti ekde tagoj estas tiom varme. Estas dimanĉo, 36 gradoj ekstere, la aero ne moviĝas, malfermi la fenestrojn estas vane. Mi legas poemojn sur la ekrano de mia komputilo en la varmega apartamento. Mi notas kiujn mi tre ŝatas, kiujn mi ne aparte sentas fortajn, kaj tiujn kiuj iel balancas je la limo de la du. Ĉu reverkado helpus, aŭ forĵetado estas la solvo? Mi ankoraŭ neniam helpis redakti poemlibron, do mi ne scias kiel la tuto funkcias, simple sekvas miajn instinktojn.

Post kelkaj minutoj mi havas kunsidon kun la poeto, kiu petas mian opinion pri la tria parto de la trilogio kiun li verkis dum la pandemio. La duan li ĵus sendis al la presejo. Mi subite ricevis ĝin en miaj mesaĝoj post mi komentis pri la unua kolekto, kiun mi ricevis kiel donaco kiam ni renkontiĝis la unuan fojon. Kaj nun laŭ tiuj spertoj mi donos opinion pri la tria.

Mi mencias al li, ke fakte mi ne ŝatas poemojn. Aŭ ne aparte ŝatis en la pasinteco, kaj ke mia magistra diplomiĝo komenciĝis per tiu ĉi vidpunkto. Li pensas, ke mi ŝercas. Mi estas tutserioza, kaj pretas ĵuri je mia vero.

Ni alvokas unu la alian per enŝaltitaj kameraoj. Ni aperas unu al la alia en la bildo: li sidas en mallumo en longmanika, blanka ĉemizo. Mi vidas mian ŝvitantan vizaĝon kaj kompare al li mi aspektas nuda en mia bankostumo. Mi rapide pripensas surmeti ion, sed mia vizaĝo komencas ŝviti eĉ pli je nur la penso de aldona tavolo. Iom sentas min strange, sed kion fari, ni diskutos tiel.

Estas amuze rememori, ke ni loĝas duonhoran promenadon for unu de la alia. La vetero same varmas ĉe li. Kvara etaĝo, 11-a distrikto, Budapeŝto, sama horzono, klimato kaj atmosfero.

Ĉu ek? Kiel ni faru tion? Mi havas mian liston, sed miaj notoj iĝis terure konfuzaj. Ni komencu per la unua poemo. Bone. Ni unu post la alia diras kiun ni ŝatas, kiun ne tiom, kritikas, interkonsentas, diskutas, provas atenti pri la reagoj, ne interrompi aŭ konvinki unu la alian, ĉefe diskutas per poemoj, emocioj, kaj literaturo dum horo kaj duono. Estas intima, kurioza, kortuŝa babilado en kiu ni enprofundiĝas en delikataj detaloj de niaj vivoj.

–

Tiajn spertojn mi ekhavas kvazaŭ subite, ekde kiam mi decidis remalfermi mian koron al verkado, legado kaj homoj, kiuj ankaŭ obstine kredas je la bezono de arto.

Mi nuntempe komunikas per noveloj kaj poemoj. Se iu parolas pri poemo, mi rememoras novelon. Se iu mencias bonan tradukon, mi rememoras subite kiun novelon mi volonte tradukus. Mi ne nur mencias novelon, sed tuj sendas ĝin al la persono, responde ricevas ligilon de la alia al poemo, ni diskutas pri la verkisto, la tempo en kiu vivis kaj kiel tio ĉio ligiĝas al hodiaŭ. Mi ekrememoras linion el alia poemo, serĉas en la reto, laŭtlegas al mi mem aŭ aŭskultas version de iu alia en jutubo kaj observas kion mi sentas.

Tiel povas esti, ke unu invitas min partopreni en konkurso, informas min pri eblecoj, prezentas min al sia amiko, ni ekamikiĝas, mi ricevas senpage poemlibron, oni petas mian opinion, mi legas pli kaj pli, paralele, rekomencante, aldonante al mia abunda listo, babiladas pli interese, pli profunde pri aferoj kiuj estas la vivo.

Intertempe en mia profesia vivo tio ĉio helpas. Jam estas en la plena antaŭprepara fazo de la aŭtunaj verksesioj, pretiĝas la nova paĝo, logotipo, tekstoj, ideoj kaj administrindaĵoj por lanĉi la daŭrigon de io, kio komenciĝis dum la INK-konkurso: la fakto, ke homoj volas verki, kaj bezonas komunumon. Do, se tio interesas vin mi baldaŭ rakontos pli pri la detaloj.

Donaco

Etikedoj

INK, interkultureco, literaturo, novelo, verkado, verkistoj, verksesioj

Nuntempe mi multe legas. Vere multe. Estas ĉiutaga bezono preni libron inter miaj manoj kaj enprofundiĝi en la historiojn kiujn la paĝoj ofertas. Malgraŭ tio, ke mi partoprenis mian unuan ĉeestan-kampadejan semajnfinon en Esperantujo post kiu scias kiom longa tempo, tiu bezono aperis ankaŭ dum la evento. Ni estis babilantaj dum la posttagmezo, sidante sur la eta tereno antaŭ la enirejo de mia lignodometo por la semajnfino kaj mi ekhavis la senton: mi bezonas iom da silento por legi. Duonhoro sufiĉas. Nur unu ĉapitron. Bone, eble du.

Kiam mi sidis tie venis partoprenanto de la apuda kabano kaj ni komencis babiladi. Pri tio kion mi legas, sed fakte ĉefe pri tio, ke dum la sinprezenta parto de la renkontiĝo mi diris, ke nuntempe mi okupiĝas pri verkado, literaturo, verksesioj, aranĝas babiladojn rilate al interkultureco, kaj evidentiĝis, ke fakte ri ŝatus ankaŭ provi ekverki. Mem studis filologion, sed neniam provis ludi per la vortoj. Kiel emerito la ideo pli kaj pli eniris rian kapon, pensante: simple volas provi. Kiel tio funkcias?

Mi legis antaŭ tiu ĉi dometo

Post kelkaj frazoj ni ĝoje rimarkis, ke niaj plej ŝatataj verkistoj estas fakte la sama persono, ke la homo kies libron mi estis leganta fakte estis en la sama grupo de granda librejĉeno elektita de 10 homoj kun iu alia verkisto, kiu estis en verksesio de nuntempa aŭtoro, kiu fakte estas mia amiko, kies verksesiojn mi rekomendis al ri. Se vi ne povas sekvi la frazon mi volas simple diri: la mondo estas malgranda kaj literaturo, legado, vortoj kunigas nin.

Mi rekomendis mian plej ŝatatan verkiston al kanadano, kaj al irlandano, poste trovis tradukon, kiun mi pretigis en la angla poste en Esperanto pri unu el la noveloj kiuj tuŝis min pleje, laŭtlegis ĝin en kunveno, intertempe rekontaktis mian eksinstruiston de la universitato en Nederlando simple diri, ke mi daŭre pensas pri tiuj babiladoj, taskoj kaj verkado, tradukado kiun inspiris dum ŝiaj lecionoj… Kaj mi povus daŭrigi la rakonto plu, sed ne bezonatas. Bonaj verkoj trovas legantojn ĉie, estas rekomendataj de amikoj, – ankaŭ por tradukoj – kaj nenio haltigas ilian disvastiĝon.

Memesprimi, trovi la ĝustajn vortojn aŭ la tekston de alia kiu esprimas kion ni sentas estas donaco. Ĝi alportas la senton, ke trans kulturoj, kontinentoj ni povas senti la konekton inter ni. Estas maniero apartigi spertojn kaj senti sin komprenitaj unu de la alia. Tial estas plezuro, ke mia laboro rilate al verkado daŭriĝas, kaj mi povas antaŭprepari diversajn programerojn por la aŭtuno, kaj se vi emas, vi povos verki kun mi je komenca aŭ progresanta nivelo, kaj ankaŭ legi kune. Detaloj venos baldaŭ. Ĝis tiam rekomendu al mi vian plej ŝatatajn verkojn, poemojn en la komentoj. Diru al mi kion vi volonte aŭdus deklamite, laŭtlegite? Kio estas verko kiun ĉiu devus koni laŭ vi? Kies ekzisto estas donaco en via vivo?

La mia estas tiu ĉi:

krisztina-toth-poemon-staranteDownload

La rideto

Etikedoj

eksterkonkurse, INK, KOVIM, kronviruso, literaturo, novelo, originala verko, verkado

– Tiun ĉi libron vi nepre devos legi! – krias mia patrino al mi malgraŭ tio, ke mi staras nur kelkajn paŝojn for. Mi ekatentas, ĉar ĝis nun ŝi sufiĉe neinteresite pakadis la librojn. Mi konstatas, ke ŝi ne ofte rekomendas ion ajn el la hejma biblioteko. Nek ŝi aparte legas tiujn librojn, la tavolo de polvo sur ili pli grandiĝas ĉiu jare. Kiam oni havas tiom multe da libroj, kiuj gravas el inter ili? Bretoj kaj bretoj plenplenaj je pluraj vicoj, eĉ pliaj stokitaj sur ili… mi ne aparte emas tuŝi ilin, ĉar mi movas unu kaj la resto falos sur mian kapon.

Sed nun, finfine alvenis mia tempo! Mia dio, mi estas tiom ege ekscitita, ke ni finfine ordigos la loĝejon. Mi atendis tiun momenton de pli ol du jardekoj. Vidu, mia panjo estas neeltenebla, se temas pri ordigado. Ŝi estas tiom sociema, ke preskaŭ neniam estas hejme. Nun, ke ŝi estas emeritulo eĉ malpli hejmas.

– Tiom da eventoj okazas! Kvar samtempe! Kiun mi elektu? Se mi iras al tiu ĉi, mi ankoraŭ povas iri vespere al la alia, kaj malfruiĝante, sed tamen al la tria ankaŭ. Nur por la duono, sed tamen, eblas! Ili estas tiom interesaj, prelegoj, ludo, klubkunveno, teniso. Kial ili okazas ĉiam samtempe? Tiel mi ne povas ĉion partopreni. – Kaj poste la sekva tago same havas tri interesajn paralelajn renkontiĝojn.

Sed nun ŝi devas resti hejme. Kiun ŝi kompreneble ne volas akcepti komence. Ŝi sentas tiel, ke estas kvazaŭ iu persona puno. La registaro ne volas, ke ŝi havu socian vivon. – Ah, mi ne timas la viruson, estas nur vi, kiu panikas! Mi iras al miaj amikoj! Kaj ŝi estas for.