Mi komencis pripensi la daŭrigon de la historio inter mi kaj IJS, kaj relegante la pasintan blogeron mi denove konstatis kiom multe donis la kreativeco de nia renkontiĝo al la resto de la junulara Esperanto-movado. Tiom da ideoj, kiujn ni komencis, per kiuj ni eksperimentis oni transprenis por aliaj eventoj, kaj mi ĉiam ĝojas vidi tion. Tamen, estas unu afero transpreni programerojn, tradiciojn kaj alia afero estas liveri ilin. Sed la moralo daŭre restas, ke indas esti kreativa, indas trovi novajn vojojn, kaj perspektivojn.
Mi vere ŝatas, ke ni ne ĉiam volis la samon fari, se io ne funkciis, ni ne persistis. Almenaŭ en la nuna teamo estas tiel. Kaj sidiĝi post la renkontiĝoj estis ĉiam grava parto de la proceso. Mi pensas, ke unu el la plej bonaj signoj de la kvalito de via organiza teamo estas ke ĉu vi kapablas sidi kune post la renkontiĝo. Se tio estas facile, tiam vi bone fartis kune. Se malfacile, tiam eĉ se malbone funkciis dum la renkontiĝo, vi tamen provas prilabori la sentojn, pripensi kio okazis, kaj tamen lerni por la futuro. Se tute ne okazas komuna resumo, aŭ pene nur post longa tempo, tiam klare io tiom fuŝis, ke vi aŭ devos tre multe labori por fiksi la situacion, aŭ decidi ne plu kunlabori. Kelkfoje vi provas, sed simple ne funkcias.
Por mi interesa afero estas, ke ĉiu renkontiĝo kunportas kun si novan teamon. Legi plu →
Se mi skribus biografion pri mia vivo supozeble tiu titolo estus unu el la eblecoj. Hodiaŭ estas la fino de IJS, la semajno, kiun mi preskaŭ ĉiam partoprenis ekde kiam mi estis 7 jara. Jes, ekde tiom juna aĝo. Oni scias pri IJS, ke malgraŭ tio, ke en la nomo estas junulara, la etoso ĉiam estis pli familieca, kun sufiĉe vastaj aĝkategorioj. Kaj tio ankaŭ signifas, ke de juna aĝo mi estis bonvena. Mi tute ne scias kial mia patrino volis partopreni ĝin, kaj kiel tio okazis, sed fine inter 1994 kaj 2017 mi partoprenis 17 IJS-ojn. Supozeble iel rilatas al tio, ke mia patro mortis en 1993, kaj ni ne povis kune vojaĝi plu eksterlanden – inter alie pro financaj kialoj. Do, certe ni ne planis vojaĝi al la UK, kiu okazis ekster Eŭropo tiam, koincide ankaŭ en Seulo, kiel ĉi jare.
Mi rememoras la jarojn laŭ tio, kie okazis la IJS, kaj kiel mi sentis min tiam. Ĉu estis bona aŭ malfacila jaro? Ĉu mi fartis kuraĝe, inspirite en la lernejo, ĉu mi laboris, estis studento? Kiel estis la vivo? Mi certas, ke ekzistas aliaj denaskuloj krom mi kiuj kalkulas siajn vivojn laŭ E-renkontiĝoj. Eble REF-oj, aŭ IS-oj, UK-oj, IF-oj, IIK-oj, ajna kunveno, kies ĉiu jara atendita alveno diktis la ritmon de la jaro. Almenaŭ la junecon. Tial por mi estas tre emocia ne povi partopreni IJS-on ĉi jare. Ja ne estas la unua fojo, kiam mi ne estas tie, sed jes la unua, kiam vere emocie tro tuŝas min. Mi estas 30 jara, do, mi volis, ke tiu renkontiĝo estu la lasta kiun mi partoprenas kun tiu ĉi organiza teamo, mi ankoraŭ aparteninta al la “junula” kategorio. Legi plu →
Ĉeforganizantoj, kunordigantoj… unu el la plej malfacilaj temoj kaj taskoj. Nuntempe mi multe pripensas, kaj antaŭlaboras la redaktadon de „LaBoRen! – La Bona Renkontiĝo”. Praktike mi skribas la epizodojn de la serio, kaj kompreneble la demando estas per kio komenci. Ĉar detaloj de organizado estas mil. Multaj aferoj ne vere gravas, nur en ideala kazo oni povas pripensi, plupensi ideojn kaj tiel pli profesiigi aranĝon.
Tio gravas ke per kiuj bazaj temoj mi komencu, kaj la pasinta semajno bone montris al mi kial. Ĉeforganizantoj. Malfacila tasko, kompleksa temo, kaj kerna demando de organizado. Mi nun ne listos por vi ĉion, kion oni ĝenerale devus konsideri. Nur parolos pri unu afero: la parto, kie vi iĝas la kontrolanto de la laboro de la aliaj homoj.
Momente mi observas de la flanko du renkontiĝojn kiuj ambaŭ gravas por mi. Legi plu →
Mi ne povas sincere bondeziri al la organizantoj de JES. Kompreneble mi volas, ke la partoprenantoj bonfartu, estu bona festo dum la semajno, kaj bonetosa silvestro ĉi vespere. Evidente, mi – kiel la antaŭa kunordiganto – ne povas ne pensi pri tio, ke normalkaze mi nun devus esti en Germanio. Mi ne ĝojas pri tio, kaj la afero daŭre ne estas facila. Eĉ ne post jaro. Se vi rigardas la organizan teamon nur du personoj estas la samaj, du ĉeĥoj! Neniu el inter la poloj! Ĉiuj kernaj roloj estas de homoj, kiuj eĉ ne partoprenis la pasintjaran renkontiĝon en Eger. Tio montras kiom bona la kunlaboro estis de la germana flanko. Neniu dankis, ke ni donacis jaron da ripozo kaj tempo por prepari la sekvan JES. Neniu respondis al retleteroj, kie mi ofertis transdoni la spertojn, la statistikojn por la sekva jaro. Nek kontaktis min, kiam mi persone babiladis kun helpanto dum IJF. Tio estas kunlaboro laŭ GEJ. Ni ne forgesu, ke al la pasinta JES ne estis kavarano, kaj nun jam klare videblas, ke multege da homoj simple bojkotis la eventon en Eger. Legi plu →
Revenante de JER mi tuj komencis labori. Mi ne plu estas en la estraro de HEJ, kaj ne plu kunordigas la IJS-on. Nun mi devus-povus iom ripozi. Kiam mi estis tre juna aktivulo en la IJS-teamo (15jara proksimume), mi cerbumadis kion mi sentos kaj kiajn pensojn mi havos kiam mi estos jam proksime al la 30-jara limo de junulara movado. Mi havis plenan respekton al la spertuloj en la teamo tiam.
Ne, mi ankoraŭ ne estas 30, eĉ ne 29. Nur 27, sed post kelkaj semajnoj jam 28, kaj tiuj demandoj venas pli frue laŭ mi, kiam oni jam vidas la ‘finon’. Kelkaj homoj firme decidas kiu renkontiĝo estos la lasta, kelkaj abrupte forlasas la movadon dirante nenion, kelkaj iĝas gepatroj kaj iom paŭzas, poste revenas, aŭ neniam paŭzas kaj kunportas la bebon, infanojn al la junuaraj renkontiĝoj. Kelkaj ne forlasas la junularan movadon kiam ili iĝas ĉ. 30 aŭ 40 jaraj.
Kial estas tiom malfacile scii, kiam oni finu? Laŭ mi parte tial, ĉar oni ne volas esti konsiderataj maljunaj, kiam oni fakte estas ankoraŭ junaj. 30 jara homo estas junulo. Due, kio atendas aktivulon post la junulara movado en la plej granda parto de la mondo? Nenio. Kiam oni estas 60 jaraj, jes, denove, estas tiuj kluboj, kie semajne unufoje aŭ monate vidas manplenon da aliaj maljunaj E-parolantoj. Sed se oni ne havas denaskulon, aŭ vivas en Germanio/Francio mi ne vidas vere bonajn renkontiĝojn, kiuj ne mortigus min per enuaj prelegoj.
Fakte ĉu oni entute finu? Aŭ simple restu? Ni vidas ekzemplon por ĉiu kategorio.
Do, kio okazis? Post la IJS pasintjare mi diris sufiĉe firme al la teamo, ke eble mi kunordigos unu lastan IJS-on en 2015, sed mi ne nepre farus tion, ĉar oni jam devas pripensi en la teamo, ke kiu transprenos la taskojn. Ankaŭ mi povus diri/sugesti, kiu faru tion post mi, sed tio estas volontulado, ne laborejo. Poste venis la tuta kunlabora mizero pri la JES, kaj tio vere plene fuŝis miajn planojn por la IJS. Mi ankoraŭ rapide(=malrapide) trovis ejon por la IJS, ni pretigis bazan retpaĝon kaj aliĝilon, sed mem la organizado ne okazis, ĉar niaj energioj forfluis en la direkto de la JES. Mi devas diri, ke mi tre ĝojas, ke ni komencis organizi tiom frueambaŭ renkontiĝojn, ĉar la daŭro de la organizado estas multe-multe pli longa, ol mi originale pensis. Tutnormale, ni neniam laboris kune, ni ne konas vere bone unu la alian en la tutinternacia teamo, ni ne scias kiel la aliaj laboras kaj kiaj prioritatoj estas. Dum la JER ni tre bone sukcesis priparoli multajn aferojn kaj nun la JES jam havas teamon en mia kapo. Pri tio mi tre ĝojas.
Tamen, estas fino de epoko por mi. Kaj nun mi rezumas. Mi skribas manlibron por la HEJ-aktivuloj. Kaj pripensante, strukturante ĝin mi iĝas pli kaj pli kolera: la IJS ekzistas de 28 jaroj, la JER de eĉ pli! Kiel tio povas esti, ke la antaŭaj aktivuloj ne pensis pri tio, ke oni devus rezumi la konon pri la renkontiĝoj, propre arĥivi kaj centrigi la informojn? Ne nur parte, ne nur kelkajn temojn, sed profunde, de la bazoj pri la jarĉefkunvenoj, financoj, kotizoj, kutimoj kaj plenaj strukturoj. Kial neniu pensas pri tio, ke antaŭ foriri oni devas arigi la konon? Ni scias ekde Foucault, ke kono estas forto, potenco. Rigardante tiun tre bazan pensmanieron mi povas pensi pri kelkaj aferoj: aŭ oni volas teni tiun konon por si mem intence, ke oni dependu de tiu persono (kiu havas ĝin rilate al io ajn en la E-movado en Hungario), aŭ oni ne havas sufiĉe da kono (tio neniam estas vero, se oni nur unufoje faras gufujon dum renkontiĝo aŭ gvidas kurseton jam oni havas spertojn por komenci skribi ion), aŭ oni tute pigras transdoni, aŭ oni pensas, ke tio ne tiom gravas, ke oni jam tamen scias tiujn aferojn, estas evidentaj, ne bezonatas pli da klarigo. Pluraj homoj forlasis la movadon pro ofendiĝo, pro laciĝo, ne pro propra volo, nek tio helpas la aferon.
La nuna stato de la movado montras, ke la kono perdiĝas. Mi povas vidi arĥivojn ekde 2010 (elektronike) pli malpli, kaj provas nun ĉion kunigi kaj havi en unu loko. Feliĉe mi ne povis forveturi iom ripozi en Londono ĉi semajne, do havas aldonan 3 tagojn libere labori pri tiu grandega projekto.
La demando revenadas: kial neniu faris tion antaŭ mi? Plene de konscio, ke mi ne volas lasi tiujn vere talentajn junulojn sen ajna transdono de informoj (ili mem multegon scias, nur dise-mise), kaj volas fari kiel eble plej bonan laboron, mi konkludas, ke tio estas la bazo de la problemo. Ke ni, spertuloj, kiuj havas proksimume 15-20 jaran junularan movadan memoron en la kapo povintus jam antaŭ longe fari tion. Teĥnologio nun helpas, sed ne nepre bezonatas. Oni plendas pri la malapero de grandaj generacioj de organizantoj en Germanio, Francio, Italio (kaj Hungario) sen pensi pri tio, ke oni havas respondecon ne nur dum la organizado, sed ankaŭ poste. Mi ne diras ĉefe poste, ĉar tio ne veras. Sed damne, laŭ miaj standardoj oni ne rajtus simple foriri kaj neniam rerigardi. Se oni konas la recepton por sukceso bv. tiam transdoni tion. Iel ajn. Sed faru. Ne poste venu kaj riproĉu: en mia tempo…
Kaj nun, ke mi vere pensas pri tio, kaj rememoras homojn, kiuj gravis(?) en la junulara movado (ne nur en Hungario!), do, plej multaj volis, ke ili manku, kvankam la afero de organizado kaj etoso estas ne tiom malfacila kiom mistera oni provas igi en la imago de homoj. Jes, bezonatas homoj kun karismo, bezonatas tiuj, kiuj faras la etoson, etoso ne iĝas de si mem, mi jam skribis pri tio. Tamen, multo dependas de alio. Pli ol la duono estas la laboro antaŭe. Kaj se oni malspertas, jes, simple oni sekvu liston. Recepton, kiu funkcias. Imporvizado funkcias nur se oni havas jam la bazojn de la renkontiĝo kaj sperton(!). Oni ne povas 90%-e, aŭ eĉ 50%-e improvizi kaj plene kalkuli je karismuloj. Ĉefe, ke bezonatas nur unu, ĉar du karismuloj ne vere funkcias en unu malgranda renkontiĝo. Tiu persono povus (se bezonintus) kun ĉiu karismo de la mondo balanci plene fuŝitan sonsistemon, financon kaj bushoraron de unu renkontiĝo sole? Mi dubas.
Bone, mi iom foriris de la temo de la teamo. Kial mi nostaligas kaj malĝojas? Do, ĉar mi neniam vere estis parto de la teamo de la hungaroj. Mi ĉiam sciis tion, sed nun, ke la aferoj iom post iom finiĝas por mi, tion eble mi povas nun jam plensobre (kun glaso da vino en unu mano) deklari. Komence, mi estis tro juna en la teamo. Ĉiu estis almenaŭ 5 jarojn pli aĝa ol mi. Kaj malgraŭ tio, ke mi konas plurajn denaskulojn samâgajn (aŭ nur iomete pli junajn ol mi en Hungario), ili neniam aliĝis al la organizantoj samtempe kiel mi. Ne scias kial, sed ne. Do mi ne havis samaĝulojn. Poste mi kunordigis la IJS-on (2007), kaj tie venis la glacia duŝo. Evidentiĝis, ke tiuj, kiuj povintus helpi min kaj tiuj, kiujn mi fidis, ne kapablis bone toleri, ke mi ne plene fiaskas kiel organizanto kaj bezonas helpon nur se petas. Ne nepre volis ricevi bonintencajn ofertojn kaj helpon. Do, ili simple decidis fuŝi tutan renkontiĝon pro envio. (Ne sukcesis.) La malfortaj ne kontraŭstaris, kaj mi restis staranta kun 3 homoj fine. Ataki min kiam samjare mia patrino batalis kanceron kaj finfaris ĥemoterapion estis unu el la plej fiaj aferoj, kiu povis okazi al mi en mia vivo. Tiu traŭmo daŭre restas kun mi. Kaj mi ne vere volas pardoni tiun agadon. Mi nun jam komprenas kial okazis, ke ne estis mia kulpo, sed tio estas vera rememorigilo por la futuro. Ne surprize mi ne volis resti/ne restis en la movado poste. Mi tamen revenis helpi en la IJK en Sabatejo en 2008. Sed kial? Kiom stulta mi povis esti? La sama afero okazis al mi. Mi simple esperis, kaj la samaj homoj perfidis min. Poste mi translokiĝis al Anglio, provis rehelpi en 2010 por la IJS, sed la juna-nova teamo ankoraŭ ne batalis por mi. Tio ne estis tiom surprize, sed mi prefere ne restis. 2007 kaj 2008 ankoraŭ tro vive estis en miaj pensoj.
Post kelkjara forestado venis kaj foriris multe da homoj, kiujn mi ne ek/konis. Kaj poste kiam mi jam sentis, ke sufiĉe da tempo pasis, tiam revenis al la HEJ-teamo. Sed eĉ post 14 jaroj mi diras, ke mi ne vere estis parto de la teamo. Se mi estis tro juna, pro tio, se mi devis kunlabori kun memdeklaritaj gravuloj do, pro tio, poste paŭzo kaj foresto kaj fine, jes, en teamo, sed eksterlande kaj nun mi estis maljuna ero de la aktivuloj. Do la tuta esenco de la afero por mi forestis la tutan tempon. La teamo. Le etoso de teamo, aparteni al ĝi. Mi ŝatas labori en teamo. Esti kune, pensi kune, fari kune. Persone. Ne rete, ne skajpe, retletere, telefone, mesaĝe. Persone, babilante, ridante, kunpensante, frenezajn ideojn ĵetante en la diskutojn. Tio estas la vera bobelo de la movado por mi. Kaj tio mankis la tutan tempon dum mi aktivis. Tial mi ne vere povis ekaktiviĝi en JEB, kiam mi vivis en Anglio, nek en Nederlando. Nenio komparis al la sperto kaj entuziasmo, kreivo en Hungario. Mi ne volis komenci ion vidante, ke mi ne restos sufiĉe longe por helpi. Bedaŭrinde. Kion ni havas nun en HEJ, tio estas vere forta, kaj kiel mi jam menciis tion antaŭ kelkaj monatoj: mi ne lasos iun ajn fuŝi tiun teamspiriton.
Talentaj, junaj, entuziasmaj, saĝaj, kun eĉ pli novaj ideoj kaj vera kompreno kiel fari la aferojn, la volo lerni kaj vidi kian profundan valoron Esperanto kaj ĝia movado havas. Do ĝuste pro tio kiam mi ricevis tre ĉarman leteron kun la metaforo, ke mi staru sur la monteton kaj gvidu la teamon denove, mi prefere demandis: kial ne vi faru tion? Vi staru sur la monteton! Kaj ili faris. Finfine estas ne nur mi. Ni staras kune.
Se mi dek foje ne komencis skribi tiun ĉi blogeron eĉ ne unufoje tiam. Estas tiom granda tempomanko inter mezo de novembro kaj nun, jam fino de februaro, ke mi eĉ ne scias kiel koncize priskribi kio okazis. Ĉar ĉio ligiĝas al ĉio. Ne estas apartaj projektoj sendepende de la movado. Mi pensis multe kiel kunligi la perlojn al ĉeno por montri kiel ni estas en la mezo de ĉio, kiel HEJ, IJS, JER, JES, IJK, PEJ, GEJ, IEJ kaj PS kunligiĝas multe pli influante la laboron de ĉiuj kiom oni originale pensus kaj kiel tio eventuale malrapidigas kaj mortigas la laboron, la fluon de informoj en la junulara E-movado.
Tio estas unu afero, ke en mia persona vivo post la kampanjo de la balotoj en oktobro, ni komencis la longegan procezon de la eventuala kunlaboro pri la JES kaj en decembro mi subite ricevis laboron en Bruselo, do devis denove translokiĝi al alia lando. La alia okazaĵo estis la veraj malfacilaĵoj trovi ejon por la IJS. Tio daŭris tro longe (ni trovis la ejon meze de decembro). Fakte la mezo de decembro tute taŭgas rilate al la aliĝilo kaj varbado, sed mem la procezo trovi la ejon estis vere mortlaciga. Tri kialoj estis por tio: parte ni volis helpi la publikon de la renkontiĝo kaj nepre trovi ejon en okcidenta Hungario. Tio estas vere multe pli kosta ol en aliaj partoj de Hungario, maltaŭgaj ejoj abundas kaj montriĝas, ke ne hazarde ekde 11 jaroj ne estis IJS en tiom okcidenta parto de Hungario. Poste pro la negocado kun JES ĉiuj niaj energioj malaperis. La hezitado de la germanoj, la daŭra tempopetado de la poloj post kiam ili donis striktajn limdatojn al ni (kiujn ni ĉiuj respektis) kaj fine, sed samgrave la malaktiveco de tiu parto de la hungara teamo kiu promesis helpi/okazigi IJS-on, sed ne faris. Kaj malgraŭ tio, ke mi plurfoje petis mi ne ricevis uzeblan helpon. Tiuj aferoj mense estas treege lacigaj por mi. Estas limo, kiam mi ne plu povas labori por Esperanto.
Do ni vidu la ligojn kaj la finan kialon por la problemoj laŭ mia vidpunkto. La IJK en 2015 estos en Germanio (organizata de GEJ kaj IEJ – serioze la germanoj organizas kune kun la italoj? Ĉu tio estas pro la itala estrarano de TEJO? Tute en ordo, mi simple ne vidas konekton inter la du organizstiloj, same kiel mi ne vidis inter la germanoj kaj la poloj); la IJK en 2016 estos en Pollando. Tiuj du IJK-oj forprenas multege da energio kaj restas la JES 2015-2016 meze, tutsole, sen organizantoj, ĉar la germanoj estos mortlacaj post la IJK, kaj kiam ili devus antaŭprepari la renkontiĝon estos plejege okupataj per la monda kongreso. La poloj kiam devus plej multe labori por la IJK estus plej okupataj de JES kaj poste lacaj pro la renkontiĝo, la tempo pasas, la IJK pli rapide ol pensite alvenas.
Do la solvo estis peti helpon de ni, la hungaroj. Post 3×2 jara periodo, ni vidu kio okazas, sed povus esti eventuale en Hungario la renkontiĝo. En mia lasta skribaĵo ni estis antaŭ la ĈAR-renkontiĝo. Kaj por ni ĉiuj triope, kiuj reprezentis la hungarojn estis evidente, ke ni vere ne devus akcepti kunorganizi la JES, ĉefe, ke klare ne estas dediĉitaj homoj al la projekto krom unu. La aliaj partoprenis la renkontiĝon, sed ĉefe estas en la IJK-teamo aŭ tamen ne interesiĝis pri helpi. Tiu unusola homo poste iĝis la ĝenerala sekretario de TEJO , do ricevis eĉ pli da laboro de alia Esperanta organizo krom esti la estrarano de PEJ. (Noto surflanka: kiel tio povas esti, ke eĉ du estraranoj de TEJO estas ankaŭ estaranoj de PEJ? Ĉu tio ne igos TEJO-n transformiĝi al PEJO? Kial ne doni alian nomon al TEJO kun tria polo ankaŭ en la kontrala komisiono pri la elektado de nova estraro? Laŭ la influoj, tiel ankaŭ ne estas surprizo, ke TEJO-IJK konkursojn tiom grandnombre gajnas poloj.) Nun aspektas tiel, kvazaŭ mi malŝategus la polojn kaj kolerus kontraŭ ili. Tute ne, mi tre ŝatas ilin kaj mi pensas, ke tiuj aferoj estas rezulto de kelkaj malbonaj decidoj unu post la alia.
Do, la tamen pozitiva/akcepta reago de la hungaroj, kiuj volonte partoprenas la teamon de JES volis unufoje organizi renkontiĝon en Hungario. Ĉar tio ja estas speciala afero. Alie, tio ankaŭ gravas, ke oni ne volas perdi tradicion de granda E-renkontiĝo en la junulara movado. Sed la kunlaboro malrapide funkcias. Kaj tio ne estas la kulpo de la hungara flanko. Mi volis, ke ni pretu per baza hejmpaĝo kaj la aliĝilo por la JES, por montri, ke la laboro okazis multe pli frue ol por la lasta JES. La retpaĝo pretis, la aliĝilo ne, ĉar ni ankoraŭ ne findecidis pri la kotizoj. Ni progresas, sed malrapide. (Laŭplane ni povintus iom paŭzi en la laboro januare kaj reparoli februare pri la programoj antaŭ la JER, kiam ni havos kunsidon pri la strukturo de la tutsemajna programo. Kiel ni iris al ĈAR, nun poloj kaj aliaj naciuloj de la teamo venos al JER (dankegon Saci, ke mi nenion organizas!).) Sed tion ni ne povis fari, la plano ne funkciis, ĉar la buĝeto daŭre ne estas findecidita.
Intertempe pro tio ni ne tre evoluis nian propran aranĝon, IJS-on. Tial mi diras tiel, ĉar dum pluraj atentigoj kaj antaŭkritikoj venas, ke oni timas, ke la JES estos tro-IJS-eca, ni mem ne povas okupiĝi pri la IJS mem, kaj tiuj, kiuj devus pleje inlfui la programon de JES ne montris tro grandan aktivecon rilate al tio. Kompreneble tio ŝanĝiĝos en marto, sed ĝis tiam ideoj jam povus veni, aldoniĝi al la excel-organiza programo, kie ĝis nun estas neniu propono. Tiu skemo de la programo atendas la ideojn ekde la 29-a de novembro. Kompreneble tio ĉio zorgigas min, sed ĉefe malĝojigas. Mia reago ne kolero estas, se oni promesas ion, sed poste ne faras, nur simpla malĝojo.
Mia propra teamo la hungaroj laŭ mia sento iom perfidis la fakton, ke se mi petas, sed poste oni sendas reagon – nur ke oni ne havas tempon – tute ne ofertante kiam fakte havos duonhoron por okupiĝi pri aferoj, tiam mi faros la aferojn, ĉar post iom da tempo ili ne plu povas atendi. Nenio okazas de si mem. Se oni laboras, tio videblas, se oni ne laboras, tio ankaŭ videblas. Tio estas nenio. Nenion en Esperantujo oni ankaŭ tre bone kapablas klarigi, ke tamen estas io. Vidante ekzemple la kazon de Pasporta Servo, estas homoj kiuj promesas la retpaĝon, promesas la ĝisdatigon kaj informojn, kaj estas iu, kiu fakte faras. Kiu estas pleje atakata? Tiu, kiu volas, ke oni simple lasu lin labori. Jes, tiu, kiu laboras pleje povas montri rezultojn. Tion eblas kritiki. Tamen, nun kiam vera libro en 2015 post 2011, do 4 jaroj(!) povus aperi, oni ne volas plenigi malmultajn, vere bazajn petojn por helpi la laboron. Oni trovas kialojn, parolas pri aliaj aferoj… Kiu demisiis ne malaperas de la tasko. Kion signifas tiam demisii, se ne forfikiĝon de la laboro? Kial oni ne akceptas la respondecon malaperigi tiun homon kaj daŭre engaĝiĝas en pli kaj pli da dramo? Kiel tio povas esti, ke nun kun programoj, komputiloj, teknologio estus multe pli facile aperigi ĝisdatigitan libron antaŭ la somero (homoj vojaĝas ĉefe tiam, sed ne nur – fakte povus pleje uzi la PS-on), sed neniu kuraĝas diri: faru la laboron tiu, kiu fakte laboras kaj donas la promesitajn rezultojn? Kial?! Pri la mono jam mi eĉ ne volas paroli. Indus, sed tio estas vere surflanka afero kompare al la grandegaj problemoj ene de TEJO kaj la PS-teamo. (Ĉar se vi ankoraŭ ne sciis, PS estas ja projekto de TEJO, sed tio laŭ mi tute ne videblas.) Kompreneble publike oni ja ne parolu pri la problemoj, ĉar tiam la homoj ekscios. Kion signifas tio, ke la lasta libro aperis en 2011? Ĉu tion, ke ĉio iras glate? Ĉu vi (TEJO-estraro) pensas, ke homoj estas vere tiom stultaj?
Do tiuj aferoj okazis en la pasintaj monatoj kaj mia laboro ne helpas mian entuziasmon. Mi ŝatas agi, kiam ni kune faras. Tio estas la plej bona parto de ĝi. La spirito de la grupo, la kunkreado. Rigardi de ekstere, kaj atendi kio okazos estas sinteno de unu el miaj tre bonaj amikoj. Mi serioze ne komprenas kial oni pensas, ke io ajn ŝanĝiĝos, se oni ne partoprenas helpi solvi la problemojn. Oni ne devas esti spertaj, ne ĉiuj devas kunordigi, oni simple devas voli helpi iomete. Tiam neniu devas labori multe, nenies bonintenco estas eluzita kaj misvojita. Mi scias, ke ekzemple pro mia kono de aferoj igas min fari/pripensi/rememori aferojn pli rapide. Sed oni povas tion lerni. Kaj ĉefe, se oni akceptas taskon, oni faru. Se oni malakceptas taskon, tiam ne faru kaj foriru, ne restu kaj konfuzu homojn pri via rolo. Ĉar supozeble vi nur aspektigas vin kiel grava persono, sed fakte vi plene malhelpas la laboron de la aliaj. Aŭ ne daŭre koleru kaj plendu pri aferoj kiuj okazis antaŭ 10 jaroj. Tio estas simple stulte. Kio okazis, okazis. Forgesu kaj vivu en la prezento. Faru aliel. Helpu nun! Aŭ finfine damne silentu! Neniu el tiuj du tipoj de homoj (estas fakte unu tipo, du variantoj) estas pli venena por la movado laŭ mi.
Ni reiru al la JES, ni vidas kiel fine estas preskaŭ 2/3-one la tasko de HEJ momente, unue helpo, poste pli, kaj pli. Aŭ kunordigado aŭ financoj estis la demando. Kiel kvazaŭ tio estus bela oferto por ni. Vere pretendema. Sed povas esti, ke pro la grandaj taskoj la poloj eĉ ne rimarkis, kion ili fakte petis de ni. Kaj ni povintus diri ne, sed ni ne faris. Pro la amikeco, pro la espero, ke aferoj ŝanĝiĝos en la movado, se ni helpas. Mi bedaŭras, ke mi momente ne vere vidas helpon de ene. La duono de la TEJO-estraro ne laboras, jes, mi rimarkas tion, ĉar eĉ ili mem skribis tion en la letero pri siaj propraj taskoj. Kiel tio estas rolmodela? Kiel tio inspiru homojn? La fiŝo ja malbonodoras pro sia kapo. Tiuj, kiuj ja laboras okupiĝas ĉefe pri eksteraj rilatoj, do ekstere de Esperantujo al la mondo. Ne gravas, ke iom post iom tute ne eblos kion oferti kion TEJO faras, ĉar tio estus fakte, kion la LS-oj faras.
Ah, pardonu! Mi forgesis la IJK-on! La plej grandan junularan renkontiĝon en la mondo dum la jaro! Fakte jam ne plu, kaj jam de longa tempo ne plu. Sed la aspekton oni ja devas havi, do tiu IJK, kiu jam de jaroj ne allogas multe da homoj pro ĝia vere disfalanta organizado en ĉiuj landoj. Ekzemple ĉu la IJK finfine okazis aŭ ne en Isrealo? Fakte en kiu urbo? Oni tiom foje ŝanĝis, ke mi ne plu scias. Sed, la IJK ja devas okazi. Ne gravas kiom da forto ĝi kostas de tiuj aktivuloj, kiuj lastmomente provas ion fari, kaj ankoraŭ laboras en la movado… IJK devus esti la pinto de la jaro, la honoro, sed nun ĝi estas nur pezo sur la movado. Plej bone videblas tio, ke tiuj okazigas ĝin, kiuj ankoraŭ iom povas fari ion en siaj landoj por Esperanto. La bankrota GEJ, kaj poste PEJ kun siaj estraranoj en TEJO. Tiu mensogo kostas multe, ĝi forprenas de tie, kie ankoraŭ estas iom da forto kaj postulas pli kaj pli de malpli kaj malpli da homoj. Terure, same, kiel en aĉa demokratio. Ne funkcias, kaj fakte tio ne plu estas demokratio. Tial aktivaj homoj kiel mi volas kabei. Aŭ, do en mia kazo eblas eble nur paŭzi, ĉar mi estas denaskulo. Sed tion nepre. Estas malfacile ne reagi kiam oni vidas, ke ĝi bezonatas kaj lasi, ke la aliaj (ne) faru la laboron. Sed do estu tiel. Laŭ mi IJK ankaŭ meritus paŭzon. Tio devus esti nur la ĉerizo sur la kuko. Sed se la kuko ne ekzistas, kial nepre voli meti la ĉerizon en la aeron? Ĝi ne restos tie, ĝi falos. Kaj tio estas la tragedio. Tiom aĉe kiom la movado de ene putras. La ideo de IJK vere malrapide mortigas la movadon. Bedaŭrinde. Por povi pensi pri solvoj kaj rehavi la enan fajron mi bezonas paŭzon.
Ekde kiam mi reaktiviĝis en la Esperanto movado fine de januaro, 2013 granda parto de la laboro estas organizado de renkontiĝoj. Tio kompreneble signifas, ke bezonatas ankaŭ teamo, ne nur kunordiganto.
Intertempe jam estas la fino de 2014 kaj nia teamo kompare al la somero de 2013, kiam ni organizis IJS-on en Tiszafüred, do, la teamo ŝanĝiĝis. Tio estas natura afero, ke homoj venas, foriras, ni povus pensi. Tio parte estas vero, tamen ni konas teamojn, kiuj dum pluraj jaroj kune organizas sen granda ŝanĝo en ĝia kerno.
Tio ne okazis ĉe ni, kaj la kerno estas eta momente. Kial tio okazas, ke post sukcesa renkontiĝo kaj granda teamo malpli ol duono ne plu aktivas post la somero? La respondo estas tre simpla: la vivo kaj eblecoj rezultas tion. Pluraj teamanoj estas studentoj, kiuj tre seriozas pri ambaŭ la universitato kaj mezlernejaj studoj. Pluraj ĝis nun enorme lernis por esti akceptita al la universitatoj, kiujn ili volis, kaj nun, ke ili studas ekzakte kie ili volas, do, nun la universitato estas la defio por ili. Komenci, alkutimiĝi, daŭrigi la studadon alie, en nova loko, estas malfacile.
Kelkaj, kiuj ĝis la somero studis poste bezonis trovi laboron. Kaj vi ĉiuj scias, ke plej facile estas Esperantumi dum la studjaroj pro la ferioj, sed tio jam estas nur bela memoro kiam vi bezonas negoci libertempon. Ĉiam estas iu, kiu laciĝas post la organizado tiom, ke prefere ne volas daŭrigi, ĉar la organizado kaj movadumado ne ĉiam alportas nur plezuron kaj ja estas multe por fari sen fakte ĝui la renkontiĝon mem. Ĉe ni estas ankaŭ la demando aŭ dilemo de la aĝo. Unu membro de la teamo iĝis 30 jara, do post la elektado de la nova estraro ni havos je unu malpli por la organizado de la IJS. Ankaŭ pri HEJ oni pensas, ke la organizo estas kontraŭ „super 30”, sed tio ne estas vero. Ni simple ne ŝanĝis la statuton por permesi havi pli aĝajn estraranojn, ĉar tio estintus pro unu homo, ne pro la ideo, ke ni ĝenerale volas tion. Estas tre facile esti atakata pro tio, anstataŭ pripensi, kial la junuloj devas servi kiel organizantoj ĉie. Tio estas unu el la plej oftaj kritikoj, kiujn ni ricevas. Oni kompreneble povas helpi la junulojn super 30 ankaŭ, sed se vi ne akceptas, ke eble viaj proponoj ne plaĉos al la homoj kiuj estas ja parto de la celgrupo, tiam prefere ofendiĝu hejme, en la soleco de via loĝejo kaj ne lacigu la junulojn per tio.
Dum la balo de la 25-a IJS ni invitis la antaŭajn organizantojn de tiu ĉi aranĝo, kaj tio rezultis, ke ni “rehavas” malnovan organizanton, kiu volonte revenis labori kun ni. Do rezume: ni havis 4 lernantojn, 4 universitatanojn, 2 homojn jam kun laboro. Nun ni havas 1 lernanton, 3 komencajn universitatanojn (unu eksterlande), 4 laborantojn (1 tre malproksime de Budapeŝto, do pri daŭra laboro sabate, ne eblas persone organizi, unu super 30) kaj unu senlaborulon. Tiu lasta estas mi.
Mi havas multe da laboro, nur ne ricevas monon por ĝi. Tio estas mia persona problemo, kaj ĝuste pro la laboro de tiuj, kiuj ja havas propran laborejon ne plu havas tempon agi en la E-mondo, aŭ eventuale maljunas por tio. Tiel ni nun havas 4 dediĉitajn homojn por ĉiuj projektoj kaj la aliaj eble helpas, sed oni ne rajtas kulpigi ilin, se ne plu volas aŭ simple ne povas. Ni ĝoju, ke ni havas entute 4 aktivulojn, kiuj faras multe da laboro, do t.e. tri krom mi.
Kial mi matematikumas tiom? Tial, ĉar kiam estas projektoj, kaj naskiĝas ideoj pri kunlaborado ni bezonas scii kiom da homoj povos sindediĉi por ili. La afero estas tre aktuala por HEJ. Ni estis en tri projektoj kaj ni bezonis vidi kiel ni povos partopreni ilin. Unue mi skribos pri la du fiaskoj, kaj poste pri io, kion ni eble povos realigi. Unu estintus inter la 4 mez-eŭropaj landoj por fari junularan renkontiĝeton, semajnfinan, nur por komencantoj en Esperantujo. Tiu afero ne okazis malgraŭ provoj. Unue: nur reprezentatoj de du landoj aliĝis al la afero fakte farante aŭ priparolante ion, la aliaj du nur promesis helpon aŭ simple ne respondis al retleteroj, skajp-invitoj. La poloj insistis komenci la projekton jam printempe pro la limdato de la konkursoj por povi gajni monon de Viŝegrada fonduso, malgraŭ tio, ke la hungaroj diris, ke ili ne havos tempon ĝis junio. Mi persone ne povis kontroli la tekston kaj la bezonatajn aferojn por la konkurso, simple tute ne povis helpi ĉar miaj finaj ekzamenoj kaj la limdato de mia tezo estis ekzakte tiu tempe. Ni kompreneble ne gajnis, la sendita afero estis malbonkvalita, kaj estis priparolita poste dum la IJS, sed ni decidis ne plu labori pri tio, ĉar sen aktivuloj el ĉiuj landoj, sen mono, sen kono ankoraŭ ne eblas realigi tion.
Due, dum la tuta jaro mi ricevas leterojn kaj kritikojn, ke la junuloj ne volas kunlabori kun la plenkreskuloj pri la E-movado en Hungario. Tio signifas, ke ili volas, ke ni organizu aferojn por ili, aŭ ili volas helpi nian laboron per konsiloj, kiuj ne estas uzeblaj pro tio, ke ili tute ne scias kion bezonas IJS organizado, aŭ junulara renkontiĝo tutĝenerale. Mi pensis, ke estus bone organizi ion kune, do proponis la fortojn por la printempa JER transformi al Hungara Kongreso kaj havi komunan temon, diskutrondojn kiel envolvi komencantojn, junulojn al la E-projektoj, renkontiĝoj. La problemo estas, ke ni volis komenci la laboron kun HEA, kaj havis unu babiladon kune, sed ĝi konsistas nur el 2 personoj, kiuj eventuale laboras por la organizo. Ne pli. La estraro ne laboras krom tiuj 2 homoj. 1 kiu havas sperton pri la junuloj, la movado, organizado, kaj 1 alia, kiu fakte eĉ preskaŭ ne parolas Esperanton kaj ne vere komprenas la movadan parton, nur la teĥnikajn aferojn pri la mona parto de la asocio. Tre grava tasko, tamen ne sufiĉas por la organizado. Do tiu, kiu ne komprenas, kiom profunde la E-movado en Hungario bezonus E-Kongreson decidis pri ne okazigado pro monaj kialoj antaŭ provi trovi solvon kune kun HEJ pripensante alian lokon, provante aliajn lokojn. Tutdomaĝe. Do bone, ni prefere ne engaĝiĝu kaj lasu la projekton por aŭtuno 2015, eble prefere kunlaborante kun aliaj organizoj, ekzemple ILEI aŭ iu alia, mi ne scias momente. Tamen tempo kaj energio denove perdita por nenio.
Kaj nun ni alvenas al la granda fiŝpeco de mia rakonto: JES. Jes, la fama Junulara Esperanto-Semajno. Tiu renkontiĝo al kiu mi plurajn artikolojn dediĉis. Kie mi komencu? Do, eble unue per la bazoj. JES, organizita de PEJ kaj GEJ, do la polaj kaj germanaj junuloj kune alvenos al sia 7-a jaro de sia rilato en 2015. La IJK en 2015 estos en Germanio, la IJK en 2016 estos en Pollando. Kiu okazigu do ĝin? Ĉu estas sufiĉe da gejunuloj en ambaŭ landoj por fari inter tiuj du grandegaj aranĝoj la silvestran renkontiĝon de Eŭropo? La organizantoj de la antaŭaj jaroj pensis, ke ne, tio ne eblas, do petis HEJ helpi pri ĝi ankoraŭ fruprintempe ĉi jare. Poste PEJ kunsidis, kaj ni ricevis retleteron tuj antaŭ la IJS (2 tagojn antaŭ la komenco) repripensi la kunlaboron, ni diru, malĝentile, sciante, ke ni estas tutokupataj per la organizado de nia propra evento. Do, ni interkonsentis pri la komenco de oktobro. En septembro HEJ kunsidis kaj ekparolis pri tio, kiu povus partopreni en la organizado kaj kiu respondecus pri kio, kiajn kondiĉojn ni havas, kaj kion ni povas oferti. Eventuale la renkontiĝo estus en Hungario kaj pri la lokaj aferoj kaj ekskursoj ni povus helpi, sen la financoj aŭ kunordigado por ne „forpreni” la eventon, sed plene subteni la tutan teamon. Ni fervore komencis serĉi lokojn, kaj trovis du, kiuj sufiĉe bonas por la organizado, ne tro malproksime de Budapeŝto kaj atendis la skajpan kunsidon preta por la laboro.
Kio okazis? La dua frazo de la germanoj estis, ke ili ne volas JES en Hungario. Tio ne estis la interkonsento de GEJ kaj PEJ. Se ni restas ĉe la formaleco de la afero, ni povas vidi, ke ne ekzistas renovigita kontrakto jam de pluraj jaroj, do fakte tio ne gravus. Pli gravas, ke la germanoj daŭre havas la premon de ekstere por okazigi renkontiĝon, kiel IS en la pasinteco. Ĉiuj nunaj aktivuloj en GEJ estas tie de malpli ol 2 jaroj, do ili ne scias kian taskon ili devus plenumi, ĝuste pro la malsperteco kaj la fiereco pri la pasinteco. Do, ili decidis tiel pro multaj kialoj, bone. Fine ili konsentas ne organizi ion ajn paralele al eventuala hungara JES, por ne fari konkurencon, sed preskaŭ plene rifuzas helpi ajne. Intertempe evidentiĝis, ke la antaŭe tutstabila GEJ bankrotiĝis, sed tion ili forgesis mencii al ni. Do, tial tute neis fari la financojn por hungara evento kvazaŭ ili ne povus fidi la hungarojn, sed ne temis pri tio. Ke ili mem povus okazigi la renkontiĝon, se la poloj ne povas. Mi dubas tion, ili eble dankos nin poste, ke ili ne devis organizi ankoraŭ unu semajnon por E-istoj. Nek la poloj sciis pri la situacio. Unua signo de supozeble ne tro bona komunikado inter la du teamoj. La kvalito de organizado multe dependas de la komunikado kaj ĉefe se temas pri internacia teamo. Mi partoprenis du JES-ojn kaj al mi tute klaris, ke ili ne sufiĉe bone kunlaboras, la informado kaj la kvalito de organizado, aperado de aliĝilo malfruege en la pasintaj jaroj suspektigis ion similan. Nun la hungaroj povis vidi tion en viva konversacio. Tiam mi perdis entuziasmon. Vidante, ke la poloj kaj la germanoj tute ne interkonsentis pri la kondiĉoj de la hungara partopreno. Originale ni pensis, ke la afero estos preskaŭ nur formaleco kaj ni komencos la laboron, sed ne, anstataŭe ni ŝokiĝis vidante la rilatojn, kaj pridiskutis tion en paralela fenestro de skajpo nur kun la hungaroj.
Post kelkaj tagoj… letero. Ni organizu kun la poloj, ĉiu kaze estus ilia tasko okazigi ĝin en Pollando, ĉi jare JES estos en Wiesbaden. Plena cirklo, 3×2 jaroj, kial ne provi ie alie? Sed. Aŭ ni faras la financojn, aŭ ni ĉeforganizas. Granda diskuto inter la junuloj de HEJ. Originale tute ne temis pri tio! Ni sciis, ke tio okazos, ke subite ni devos multe pli fari ol la unuaj petoj kaj interkonsentoj, damne! Se mi kunordigas, kiu faros IJS-on?… Do, fine mi akceptas. Sed petas le teamon de la poloj la sekvan semajnon. Intertempe ni daŭrigas la laboron, vizitas la ejojn, daŭre pridiskutas kiel okazigi JES kun kiuj, kie. Sed ne venas propraj informoj de la pola teamo. Ni atendu ĝis ĈAR, ĝis la fino de novembro por la teamo. Do, klare ne estas sufiĉe da homoj tie, ĉar estas nur unu homo, kiu plene okupiĝas pri la afero, kiu ricevis la taskon kaj laboras pri/por ĝi, ĉiuj aliaj silentas. La IJS organizado tute haltas pro JES, ni ne havas ejon, eĉ ne okupiĝas pri la serĉado post la fiasko kun la loko en la urbo Sopron pro la malfleksemo de la restoraciestro tie. Tio simple ne funkcias. Ni bezonas alian lokon. Ne trovas. Nek vere serĉas, daŭre ni parolas nur pri JES, uzas la IJS-liston nur por JES kaj mi malrapide freneziĝas, ke estas du renkontiĝoj sen vera helpo.
Do, nun okazos ĈAR ĉi semajnfine. Mi gvidos kunsidon pri la renkontiĝo. Triope veturos la hungaroj por vidi kiel ni statas. Tio estas la lasta ŝanco de la poloj. Fine, JES ne estas nia renkontiĝo, sed per IJS ni ne evoluas pro la malfruo de PEJ. HEJ ĉion faris ĝustatempe, kunsidis, okazigis, organizis, serĉis. Aperis ĝustatempe por skajpkunsidoj, priparolis. En PEJ estis eĉ homo kiu venis saluti la homojn, kaj ĝisis ĉe la fino, sed nenion aldonis al la konversacio intertempe, ne alportis ideojn, opiniojn… Kiel eblas tiel kunlabori? Ni vidos post la semajnfino, venas tempo por LA decido. Ĉu fari JES en Hungario aŭ ne? Ni vidos…
